Theo Candinas

Aus Theaterlexikon - CH
Zur Navigation springen Zur Suche springen

* 19.12.1929 Surrein GR.

Seminari da magisters a Cuira, il 1950 patenta da magister primar. Studis a Friburg, Paris e Perugia, patenta da magister secundar. 1956–92 magister a la Scola secundara e commerziala per mattas da la citad da Cuira. Oz activ a Surrein sco scribtur e schurnalist liber. Scribtur engaschà e critic che dat da discurrer cun numerusas publicaziuns. Sias "Historias da Gion Barlac" (1975) polariseschan ils lecturs e surtut circuls politics conservativs las refuseschan. Intginas da questas istorgias èn vegnidas reelavuradas da Marco Gieriet e represchentadas sut sia reschia da la gruppa da teater Tribuna Sursilvana (Laax). In dals pli enconuschents ed impurtants tocs da teater da C. è il gieu umoristic "Las 2 fatschas". Duas fatschas mussan tut las persunas da quest toc che prenda en mira la sentimentalitad e la manzegnusitad da la tribuna populara (represchentà il 1968 d’ina gruppa da students). Il gieu umoristic "Ils specialists" (1973) maina ad absurdum ils excess da spezialisaziun. La burlesca "La tuor da Babilonia" (1984) è ina satira davart ils Rumantschs cun lur instituziuns ed uniuns caracterisadas da testardezza e discharmonia. "Quei che vus veis fatg al pli pign" tematisescha la politica da fugitivs e d’asil (represchentà il 1995 a Luven). "Clau Maissen" (1958) e "La Renaschientscha dil pur suveran" (1989, emess il 1991) èn dus gieus auditivs che C. scriva per il Radio Rumantsch. C. scriva er scenaris e translaziuns, per exempel il 1967 "Atraviers il mir dil curtgin" (translaziun dad "A travers le mur du jardin" da Claire Evans/Peter Howard). 1949–52 redactur da la "Talina", 1960–64 da las "Novas Litteraras". 1964–67 president da l’Uniun da scripturs rumantschs. 1977–79 president da l’Uniun svizra da scripturas e scripturs (→SSV).




* 19.12.1929 Surrein GR.

Lehrerseminar in Chur, 1950 Primarlehrerpatent. Studien in Freiburg, Paris und Perugia, Sekundarlehrerpatent. 1956–92 Lehrer an der Sekundar- und an der Töchterhandelsschule der Stadt Chur. Heute in Surrein als freier Schriftsteller und Journalist tätig. Engagierter und unbequemer Schriftsteller, der mit zahlreichen Publikationen von sich reden machte. Seine "Historias da Gion Barlac" (1975) polarisierten die Leserschaft, Ablehnung kam vor allem von politisch konservativen Kreisen. Einige dieser Geschichten wurden von Marco Gieriet bearbeitet und unter seiner Regie mit der Theatergruppe Tribuna Sursilvana (Laax) aufgeführt. Eines der bekanntesten und wichtigsten Theaterstücke von C. ist das Lustspiel "Las 2 fatschas" (Die beiden Gesichter). Zwei Gesichter zeigen alle Personen in diesem Stück, das die Volksbühne mit ihrer Sentimentalität und Verlogenheit aufs Korn nimmt (aufgeführt 1968 von einer Studentengruppe). Im Lustspiel "Ils specialists" (1973) wird das Spezialistentum ad absurdum geführt. Die Burleske "La tuor da Babilonia" (1983) ist eine Satire auf die Rätoromanen mit ihren Institutionen und Vereinigungen, geprägt von Engstirnigkeit und Uneinigkeit. "Quei che vus veis fatg al pli pign" (Was ihr dem Geringsten getan) thematisiert die Flüchtlings- und Asylpolitik (1995 aufgeführt in Luven). "Clau Maissen" (1958) und "La Renaschientscha dil pur suveran" (1989, Die Wiedergeburt des freien Bauern, 1991 ausgestrahlt) sind zwei Hörspiele, die C. für das Radio Rumantsch geschrieben hat. C. verfasste auch Fernsehskripte und Übersetzungen, beispielsweise 1967 "Atraviers il mir dil curtgin" (Übersetzung von "A travers le mur du jardin" von Claire Evans/Peter Howard). 1949–52 war C. Redaktor der "Talina", 1960–64 der "Novas Litteraras". 1964–67 Präsident der Uniun da scripturs rumantschs, des rätoromanischen Schriftstellervebands. 1977–79 Präsident des →SSV.

Distincziuns

  • differents premis per istorgias curtas e poesias,
  • 1971 e 1987 premi da renconuschientscha da la Fundaziun svizra Schiller,
  • 1990 premi da renconuschientscha dal chantun Grischun.

Litteratura

  • Deplazes, Gion: Funtaunas, Istorgia da la litteratura rumantscha per scola e pievel, tom 4, Lia Rumantscha, Cuira 1993.


Autur: Giusep Decurtins



Bibliografische Angaben zu diesem Artikel:

Decurtins, Giusep: Theo Candinas, in: Kotte, Andreas (Hg.): Theaterlexikon der Schweiz, Chronos Verlag Zürich 2005, Band 1, S. 335.

Normdaten

Vorlage:Normdaten