Steafan Loringett

Aus Theaterlexikon - CH
Zur Navigation springen Zur Suche springen

* 1.3.1891 Scuol GR, † 6.6.1970 Cuira GR.

Scola primara a Maton e Scuol, scola secundara a Ziràn e seminari da magisters a Cuira. A partir dal 1912 magister primar a Scuol, Maton ed Andeer. 1926–56 agent general da la Winterthur Versicherung a Cuira. En pli è L. activ sco scriptur, editur da litteratura rumantscha e translatur: sper contribuziuns per annalas, publicaziuns commemorativas e translaziuns, per exempel dal cudesch biblic Ruth en sutsilvan (1953), scriva el poesias; il 1966 cumpara ses volum da poesias "Sur pùnts a pitgognas". Ma surtut s’acquista L. merits tras ses engaschament per la lingua e cultura rumantscha: sin giavisch da Caspar Decurtins scriva el per exempel la fibla da scola "Fibla romontscha" (1921), s’engascha ensemen cun →Giuseppe Gangale per la fundaziun da scolinas rumantschas e propaghescha tranter auter en essais il sutsilvan sco lingua da litteratura e da scrittira. 1919–32 è el secretari da la Lia Rumantscha e 1919–26 collavuratur dal "Dicziunari rumantsch grischun". Il 1931 funda L. la Calandaria (Cumpagnia da mats e matàns da Lon, Maton e Vargistagn) che s’engascha per il saut, il chant ed il teater en la Val Schons. Plinavant è el fundatur da l’Uniùn rumàntscha da Schons e cuniniziant da la Cuminànza culturala Val Schons. 1929–44 president da la Renania, 1944–63 president da la Lia Rumantscha.




* 1.3.1891 Scuol GR, † 6.6.1970 Chur GR.

Primarschule in Mathon und Scuol, Sekundarschule in Zillis und Lehrerseminar in Chur. Ab 1912 Primarlehrer in Scuol, Mathon und Andeer. 1926–56 Generalagent der Winterthur Versicherung in Chur. Daneben war L. als Schriftsteller, Herausgeber rätoromanischer Literatur und Übersetzer tätig: Neben Beiträgen für Jahrbücher, Fest- und Gedenkschriften sowie Übersetzungen, beispielsweise des biblischen Buches Ruth ins Sutselvische (1953), verfasste er Gedichte; 1966 erschien sein Gedichtband "Sur pùnts a pitgognas". Vor allem aber machte sich L. um die rätoromanische Sprache und Literatur verdient: Von Caspar Decurtins für dieses Anliegen gewonnen, verfasste L. beispielsweise die Schulfibel "Fibla romontscha" (1921), setzte sich zusammen mit →Giuseppe Gangale für die Einrichtung von rätoromanischen Kindergärten ein und propagierte unter anderem in Essays das Sutselvische als Literatur- und Schriftsprache. 1919–32 war er Sekretär der neu gegründeten Lia Rumantscha und 1919–26 Mitarbeiter des "Dicziunari rumantsch grischun" (rätoromanisches Wörterbuch). 1931 rief L. die Calandaria (Cumpagnia da mats e matàns da Lon, Maton e Vargistagn) ins Leben, die sich für Tanz, Gesang und Theaterschaffen im Schams einsetzte. Ausserdem war er Gründer der Uniun ruman­tscha da Schons und Mitinitiant der Cuminànza culturala Val Schons. 1929–44 Präsident der Renania, 1944–63 der Lia Rumantscha.

Distincziuns

  • 1962 docter honoris causa da l’universitad da Turitg.

Litteratura

  • Deplazes, Gion: Funtaunas, Istorgia da la litteratura rumantscha per scola e pievel, tom 3, Lia Rumantscha, Cuira 1990.


Autor: Esther Krättli



Bibliografische Angaben zu diesem Artikel:

Krättli, Esther: Steafan Loringett, in: Kotte, Andreas (Hg.): Theaterlexikon der Schweiz, Chronos Verlag Zürich 2005, Band 2, S. 1131–1132.

Normdaten

Vorlage:Normdaten